اتحاد دریایى

صادق زرقامی پرست

چکیده

در سال 480 پیش از میلاد، خشایارشا پادشاه ایرانیان با دولت کارتاژ (تونس امروز و نواحی پیرامونان که روبه روی جزیره سیسیل و پاشنه ایتالیا در ساحل جنوبی مدیترانه قرار گرفته و آثار ابنیه باستانیان زمان باقی است) پیمان اتحاد بست.هدف خشاریاشا از این پیمان، از طرفى مبارزه با دزدان دریایى بود که امنیت کشتى هاى بازرگانى ایرانى و کارتاژى در دریاى مدیترانه (دریاى ماد) را به خطر مى انداختند و از سوى دیگر ایجاد سدى بود در برابر گسترش اتحادیه یونانی ها در جهت جنوب و غرب و درگیر نگه داشتن این اتحادیه درجنگ های دور دست تا به فکر تعرض به ایونی ایران نیافتند.

مقدمه

شهرهای یونانی زبان واقع در غرب آناتولی و جزایر شرقی دریای اژه و دریای مدیترانه از جمله قبرس، "ایونی" خوانده می شدند. واژه یونان که در خاورمیانه به کار می رود بر پایه همین کلمه ساخته شده است.در آن زمان، یونان در جنوب ایتالیا و از جمله در جزیره سیسیل (سیچیلیا) مهاجرنشین داشت که معروف ترینشان سیراکیوز (سیراکوز) است. در پی همین اتحاد و کمک مالی ایران بود که "هامیلکار" به سیسیل حمله کرد.

اتحاد ایران و کارتاژ تا 70 سال بعد (سال 410 پیش از میلاد) ادامه داشت و کارتاژ از کمک مالی ایران برخوردار بود. کارتاژی ها مهاجران فنیقی (لبنانی سوری) بودند که نام شهر خود را (واقع در تونس امروز و ساحل دریاچه تونیشیا) "کارت هاداشت" به معنای شهر تازه گذارده بودند که رومی ها آن را کارتاژ تلفظ کردند و از آنجایى که کتاب هاى تاریخ سده هاى گذشته بیشتر توسط رومی ها نوشته شده است اسم این شهر به همین صورت باقی مانده است. معروفترین سردار کارتاژی، "هانیبال" بود که به اسپانیا و ایتالیا لشکر کشید و در این لشکرکشی از فیل استفاده کرده بود.

سفر دریایى شاهزاده اشکانی به« رُم »

در سال 66 میلادى تیرداد شاهزاده اشکانی با تشریفات ویژه ای وارد شهر "رم" شد تا با نرون امپراتور وقت رم ملاقات کند. گزارش این دیدار را که دولت روم برای انجام آن هزینه بسیار سنگین متحمل شده بود "تاچیتوس" مورخ رومی به طور مشروح در کتاب خود آورده است.

     بخش بزرگى از این سفر با کشتى انجام شد و تیرداد از بندرها و شهرهاى ساحلى بازدید به عمل آورد. رویدادنگاران ایرانى مشروح گزارش هاى خود از این سفر دریایى را در اختیار تاچیوس نهادند تا وى براى نوشتن کتاب خود از آنها استفاده کند. تیرداد از سوی بلاش، شاه ایران به پادشاهی ارمنستان که آن زمان شامل همه اراضی شرقی ترکیه امروز بود منصوب شده بود تاچیتوس نوشته است که تیرداد حاضر نشد در حضور نرون، شمشیرش را از خود دور سازد و با شمشیر در کنار امپراتور رم نشست که امری بی سابقه بود. رفت و بازگشت تیرداد به رم نزدیک به دو سال طول کشیده بود.

یادداشت های یک دریانورد قرن دوم میلادی

یادداشت های بر جاى مانده به زبان یونانى، از یک دریانورد ایرانى تبار که در سال 106 میلاد ینگاشته شده و برای نخستین بار در 16 اکتبر سال 1921 به صورت پیوست یک کتاب اکتشافات جغرافیایی انتشار یافته است در دقت دست کمی از گزارش های تنظیمی امروز ندارد.

وی در این یادداشت ها نقشه راه های کشتیرانی دریای سرخ و شرق اقیانوس هند و اوضاع جغرافیای انسانی، اقتصادی و طبیعی مناطق ساحلی این آب ها را ترسیم و روشن ساخته و از دریای سرخ و نام برده است. موکا (عدن) را مهم ترین بندر این منطقه « اریتره » حاشیه اقیانوس هند به نام دریای خوانده و نوشته است که جزیره زنگبار مرکز عمده تجارت سیاهپوست و صدور ادویه است. از سومالی به عنوان سرزمین بدون حکومت و قانون نام برده (همانند امروز) که دزدان دریایى آن را ناامن کرده اند. حبشی ها را مردمانی متمدن و بس آرامش طلب خوانده و نوشته است که هرچه از آب های کم عرض اریتره درجهت جنوب شرقی و جنوب دور شویم رنگ پوست مردم سیاه تر، لب هایشان کلفت تر، موهایشان مجعد و کوتاه و طول پاهایشان بلندتر از تنه آنها می شود که مردانشان دوندگانی خوب هستند و هیچگاه چوبدستی (نیزه) را از خود دور نمی سازند و....

این دریانورد یونانی بدون ذکر نام دولت ها نوشته است که در شرق و غرب دریای مرکزی (مدیترانه) دو دولت بسیار نیرومند و دارای قانون، ایران و روم، وجود دارد که رقیب یکدیگر هستند و در صلح نیستند و همین حالت دشمنی میان آنها باعث موازنه در اقلیم هاى دیگر شده است و در جاهای دیگر جز منازعات قبیله ای (داخلی) کسی را با کسی کاری نیست و در عین حال همه از این دو دولت می ترسند.

"تاریخ جنگ ها"، توصیف "پروکوپیوس" از سرباز ایرانی

مورخ، در سال 553 میلادی کتاب معروف خود با عنوان ”جنگ ها“ را «(Procopius    ) پروکوپیوس به پایان برد و نسخه اصلی آن را به امپراتور وقت روم شرقی که هزینه تدوین آن را پرداخت کرده بود تسلیم کرد. این کتاب در سال 1453 اندکی پیش از آن که قسطنطنیه به دست عثمانی ها افتد به رم برده شد تا محفوظ بماند.

این کتاب به طور عمده شرح جنگ های ایران و روم شرقی در عهد ”ژوستی نی ان“ است و مولف با این که یک تبعه روم بود، در این کتاب تصویر جالبی از سرباز ایرانی آن زمان ارائه داده و نوشته است

که ”سرباز ایرانی اگر در میدان نبرد مجروح شود ناله نمی کند و چنانچه به اسارت درآید بر پای فاتح نمی افتد و لابه نمی کند. سرباز ایرانی جز به دستور فرمانده خود دست به عقب نشینی نمی زند.“ پروکوپیوس (متولد 500 و متوفی در 565 میلادی) که به مورخ قرن ششم معروف است، در فلسطین متولد شده و مورخ رسمى سه امپراتور روم شرقی بود ، هشت کتاب تاریخى و از جمله ”تاریخ محرمانه“ از آثار اوست. تاریخ محرمانه او مربوط به جنجال های آن دوران به ویژه زندگى خصوصى زنان دربار است. وی در برخی از جنگ های زمان ”ژوستی نی ان“ با سپاهیان رومی همراه بود و صحنه های جنگ را مشاهده کرده بود. تاریخ جنگ ها یا ”تاریخ جنگ های ژوستی نی ان“ شامل جنگ های او با ”خسروانوشیروان دادگر“، جنگ با ”ژرمن های آرین“ در ایتالیا و جنگ با ”وندال ها“ در شمال آفریقا بود.

نتیجه گیری

در نتیجه این مقاله میتوان گفت که اتحاد و امنیت دریایی در ما ایرانیان از آن زمان بوده وتا کنون ادامه دارد و دیگر اینکه از این مطالب و نوشته های بالا و از تاریخ زندگی و جنگ های گذشته در میابیم که ایرانیان و سربازان ایرانی همواره از زمان قدیم تا کنون به ایرانی بودن خود افتخار میکردندو برای حفظ این خاک از جان و مال و زندگی خود می گذرند تا ذره ای از این مملکت و خاک و میهن غیور و خدا پرست به دست بیگانگان و دشمنان نیافتد.اتحاد و دوستی و صلح از آن زمان تا کنون در ما ایرانیان وجود داشته    ,بطوری که در آن زمان نیز همانند حال برای ایجاد صلح و دوستی وجلوگیری از ایجاد مشکل برای حمل ونقل و ایجاد امنیت آن در مناطق دریایی دور دست نیز نیروی راهبردی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تا مدار 10 درجه نزدیک به خط استوا ای امنیت و صلح و آرامش و دوستی را برقرار کرده است و حول قوه الهی و با تلاش و کوشش تمامی فرماندهان و پرسنل نیروی راهبردی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران این امنیت همچنان باقی است و میماند.